Formowanki

Formowanki to pieluszki, które swoim kształtem, sposobem spinania, a nierzadko nawet wzornictwem przypominają klasyczne pieluszki typu aio czy kieszonka. Bardzo często spotykam się u Was ze zdziwieniem, że formowanka to rodzaj wkładu – no bo jak to takie cuda chować pod kolejną warstwą?! To jest trochę tak, jak z bielizną – też nosimy spodnie i bluzki, ale pod spodem lubimy mieć na sobie coś ładnego, prawda? 😛

Kolorowe nadruki na formowankach to najczęściej bawełna z elastanem. Bardzo ważne jest, aby zrozumieć tę różnicę – kieszonki i aio okryte są materiałem PUL, który chroni przed wyciekiem wilgoci, ale sam w sobie nic nie chłonie. Formowanki zamiast tego posiadają dodatkową warstwę chłonną, co czyni je rodzajem wkładu. I to najchłonniejszego na rynku! Dlatego to właśnie formowanki są najczęściej polecanym sposobem pieluchowania nocnego.

Formowanka, jako dedykowana głównie na nocki, ma spełniać jedno podstawowe zadanie – ma być super chłonna. Jest więc zwykle mniej zgrabna od innych pieluszek, ale w czasie snu dziecko nie wykazuje dużej aktywności, a więc nie potrzebuje aż takiej swobody ruchów. Oczywiście nie należy przesadzać w żadną stronę i pakowanie dziecka w grubą pieluchę, której chłonność znacznie przerasta jego zapotrzebowanie, też nie jest dobre. Starajmy się zawsze wybierać te pieluszki, które spełniają nasze potrzeby pod względem chłonności, ale są przy tym możliwie najcieńsze.

Jako że dość spora, formowanka nie jest zwykle polecana do pieluchowania dziennego, choć i tu znalazła dla siebie pewne zastosowanie. Przede wszystkim pieluszka bardzo dobrze wyłapuje mleczne kupy. Przeważnie sprawdza się w tym względzie nawet tam, gdzie tetra czy prefold nie dają rady. Dlatego też istnieją formowanki typowo dzienne, dedykowane najczęściej dla młodszych dzieci. Nie różnią się one specjalnie od tych nocnych – są zwykle po prostu mniej chłonne, cieńsze i zgrabniejsze. Na dzień bardzo dobrze sprawdzają się też formowanki-kieszonki, ale o tym za chwilę 🙂

Jak już wyżej wspomniałam, formowanka nie jest wyposażona w żadną warstwę, która ma zabezpieczać ubranko przed wyciekiem wilgoci. Dlatego też konieczne jest, by założyć na nią dodatkowo coś wodoszczelnego. W tym celu najlepiej sprawdzają się gatki (krótkie spodenki) lub longi (długie spodenki), wykonane z materiału PUL lub z wełny. Można użyć także otulacza, ale najlepiej wybrać taki, który obszyty jest gumolamówką lub lamówką. Są one najczęściej delikatniejsze niż tradycyjne gumki, a same pieluszki mają zwykle szerszy krój. Dzięki temu mogą ładnie objąć nawet największą formowankę i nie powodują nakładania się jednych gumek na drugie, a tym samym powiększania pakietu na pupce.

Formowanki najczęściej szyte są z bambusa i/lub bawełny, czasem mają też dodatek konopny dla zwiększenia chłonności. W tym samym celu niektórzy producenci dodają do nich boostery w zestawie.

RODZAJE FORMOWANEK

Podział główny:

Formowanka typu aio – uszyta na kształt pieluszki aio. Posiada długi wkład przyszyty do panelu pieluchy. Wkład należy złożyć tak, by najwięcej warstw chłonnych znajdowało się w miejscu, w którym zbiera się najwięcej moczu (chłopcy zwykle sikają do przodu, dziewczynki na środku lub do przodu). W praktyce ten typ formowanki posiada często największą chłonność, ale też najdłużej schnie. Dzięki długiemu wkładowi możemy regulować chłonność w zależności od potrzeb.

2. Formowanka typu sio – formowanka uszyta na kształt pieluszki sio. Podobnie jak formowanka w typie aio, ta także posiada długi wkład, ale nie jest on przyszyty na stałe, a wpinany za pomocą zatrzasków. W praktyce bywa czasem nieco bardziej uciążliwa (ze względu na konieczność odszukania i wpięcia do niej wkładu przed założeniem na dziecko). Plusem jest to, że schnie zwykle szybciej, ponieważ na czas prania i suszenia rozpinamy oba elementy. Posiada możliwość regulacji chłonności.

3. Formowanka-kieszonka – formowanka uszyta na kształt kieszonki. Jest sprzedawana bez wkładu chłonnego, a więc jest też zwykle tańsza. Wkład należy dokupić osobno lub użyć jednego z własnych (np. z boosterem). Jest to najbardziej uniwersalny typ formowanki, ponieważ sprawdza się zarówno w dzień (z cieńszym wkładem), jak i w nocy (z grubszym wkładem). Schnie najszybciej ze wszystkich formowanek i jako jedyna posiada całkowitą dowolność w regulowaniu chłonności – wszystko zależy od użytego razem z nią wkładu.

Formowanka-motylek/basset – formowanka przypominająca kształtem motyla. Posiada dwa krótkie wkłady chłonne, które wszyte po bokach tworzą „skrzydła”. Przed założeniem pieluszki na dziecko należy oba wkłady złożyć na środku, jeden na drugim. Dzięki temu rozwiązaniu otrzymujemy sporą chłonność przy jednoczesnym skróceniu czasu schnięcia. Najwięcej warstw materiału znajduje się tu na środku, więc pieluszka polecana jest szczególnie dla dziewczynek. Nie posiada możliwości regulacji chłonności.

Bardzo podobnym rozwiązaniem jest formowanka typu basset. Jednak w tym przypadku oba boczne wkłady wszyte są nie z boku, a z przodu pieluszki. Są one także nieco dłuższe. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskujemy możliwość składania wkładów, a co za tym idzie – dostosowywania chłonności do naszych potrzeb.

Formowanka z luźnym wkładem – formowanka z dedykowanym wkładem, który nie jest w żaden sposób mocowany do pieluszki. Polecana głównie dla najmłodszych dzieci, które nie wykazują dużej ruchliwości. Zaletą tego rozwiązania jest brak dodatkowych szwów czy nap w miejscu łączenia wkładu z pieluchą, a dla noworodków im mniej warstw – tym lepiej. Zapewnia możliwość regulacji chłonności poprzez włożenie/wyjęcie wkładu chłonnego.

Podział formowanek ze względu na rodzaj gumek:

Formowanki z gumkami w przeszyciach (tzw. tunelach) – ten rodzaj wszycia gumek występuje najczęściej w formowankach-kieszonkach. Dzięki temu wkład utrzymywany jest stabilnie, nie przesuwa się i nie zwija. Jest to jednak obszycie, które sprawia, że w pachwinkach robi się dość sztywno, a co za tym idzie – takie gumeczki mogą odciskać się na dzieciach o bardzo delikatnej skórze.
Formowanki z gumkami bez przeszyć – ten rodzaj wszycia gumek występuje we wszystkich typach formowanek i jest to najbardziej popularne rozwiązanie. Gumeczki wszyte bez przeszyć są delikatniejsze, ale w przypadku formowanek-kieszonek – wkład nie jest tu tak stabilnie przytrzymywany. Trzeba więc zwrócić uwagę, by został prawidłowo ułożony, a materiały nigdzie się nie wywijały.
Formowanki z falbankami – występują najczęściej w pieluszkach dla najmłodszych dzieci, choć nie jest to regułą. Falbanki są najbardziej delikatną formą obszycia, bywają także bardzo pomocne przy wyłapywaniu mlecznych kupek. Dlatego tak często występują w formowankach nb (newborn) i s. Sprawdzają się również przy starszych dzieciach, szczególnie tych śpiących na boku, ponieważ ich obszycie jest bardziej płaskie. Dzięki temu dziecku łatwiej złączyć nóżki nawet przy sporej formowance.

Bonusowy tip: Jeśli włożymy falbanki do wnętrza pieluszki – odegrają one rolę dodatkowych burt zabezpieczających przed wyciekiem mlecznej kupki 😀

Od lewej: gumki w przeszyciach, bez przeszyć, falbanki.

Podział formowanek ze względu na rodzaj spięcia w pasie:

Formowanki zapinane na napy – najczęstszy rodzaj zapięcia. Umożliwia stosunkowo szeroki zakres regulacji w pasie, jest wygodny i praktyczny.
Formowanki zapinane na rzep – rzep umożliwia lepsze dopasowanie pieluszki w pasie niż napy, ale jest od nich mniej trwały i nieco bardziej uciążliwy w praniu (trzeba pamiętać, by go odpowiednio zabezpieczyć). Jest też głośniejszy, co może być ważne przy przewijaniu nocnym, a dzieci szybciej uczą się go same odpinać. Znacznie trudniej także o dobrej jakości rzepy niż napy. Ma jednak dość spore grono swoich zwolenników, ponieważ regulacja jest tu łatwa i intuicyjna. Rzep jest także bardziej miękki i płaski, więc lepiej sprawdza się na przykład u dzieci, które sporo leżą na brzuszku.
Formowanki wiązane na troczki – stosowane najczęściej przy najmłodszych dzieciach, które nie wykazują dużej ruchliwości. W tym typie pieluszki wiązane są ze sobą same uszy, a więc brak tu spięcia ich z panelem przednim. Dlatego przy ruchliwych dzieciach ten model najpewniej nie zdałby egzaminu. Nie mówiąc o tym, że troczki najłatwiej rozwiązać, więc dzieci szybko opanują zdejmowanie pieluszki. Warto wspomnieć jeszcze o jednej rzeczy, przez którą wiele mam nie przepada za tym rozwiązaniem: troczki, kiedy nawilgną, stawiają delikatny opór i trochę trudniej je rozwiązać. Podstawową zaletą tych formowanek jest prostota zakładania i możliwość idealnego dopasowania ich do figury dziecka. Zwykle nie posiadają także nap do regulacji na długości, a więc są z przodu bardziej płaskie i nie zostawią śladów na udkach dziecka.
Formowanki spinane snappi – podobnie, jak dwie powyższe – można je bardzo dobrze dopasować do figury dziecka. Nie posiadają napek, a więc na panelu przednim jest lżej i bardziej płasko. Dzięki temu dobrze sprawdzają się np. pod otulaczem.

Od lewej: Regulacja za pomocą nap, rzepów, troczków i klamerki snappi.

Podział formowanek ze względu na rodzaj spięcia na długości:

Formowanki z regulacją napami – najczęstszy rodzaj regulacji pieluszki na długości. Jest to sposób prosty, praktyczny i dzięki niemu formowanki „rosną” razem z dzieckiem.
Formowanki z regulacją troczkami – rozwiązanie to umożliwia bardzo dobre dopasowanie pieluszki do budowy ciała dziecka, ponieważ wystarczy zaciągnąć sznurki na odpowiednią długość. Podobnie jednak jak troczki do regulacji w pasie – zmoczone są trudniejsze do rozplątania. Choć w tym przypadku nie jest to aż tak uciążliwe, ponieważ nie ma konieczności rozpinania pieluszki na długość przed praniem.
Formowanki bez regulacji na długości – są to najczęściej pieluszki rozmiarowe (s, m, l, xl). Nie trzeba spinać ich na długości i dopasowywać do figury dziecka. Dzięki temu są nieco prostsze w obsłudze. Brak nap pionowych sprawia, że są one także bardziej płaskie z przodu i nie odbijają się na udkach. Jednak rozmiary te nie „rosną” razem z dzieckiem, więc trzeba je częściej zmieniać.

Od lewej: regulacja za pomocą nap, troczków, formowanka bez regulacji na długości.

Podział formowanek ze względu na materiał wewnętrzny:

Formowanki bambusowe – najpopularniejsza wersja formowanek. Mogą być szyte ze 100% bambusa, jego mieszanki z bawełną, mogą zawierać także domieszkę poliestru. Bambus jest materiałem sztucznym, bardzo chłonnym, dość dobrze rozprowadzającym wilgoć. Dodatek poliestru sprawia, że dłużej zachowuje miękkość, ale traci nieco na samej chłonności.
Formowanki bawełniane/biobawełniane – bawełna jest materiałem naturalnym, który dobrze chłonie i szybko rozprowadza wilgoć. Biobawełna vs bawełna: przy obróbce biobawełny stosuje się możliwie najmniejszą dawkę chemii. Nie używa się też wybielaczy, dlatego biobawełna zachowuje często swój kremowy kolor. Zawiera także więcej naturalnych olejków, które sprawiają, że materiał ten potrzebuje większej ilości prań do uzyskania pełnej chłonności. Niektóre rodzaje biobawełny sztywnieją szybciej niż bawełna tego samego producenta, ale bywają też chłonniejsze.
Formowanki z domieszką konopną – są zwykle blendem składającym się z bambusa, bawełny i konopi. Nie znajdziemy na rynku wkładów czy formowanek z samych konopi, ponieważ jest to materiał bardzo sztywny i w przemyśle tekstylnym używany jedynie jako domieszka. Dodatek konopi sprawia, że formowanka staje się bardziej chłonna, ale też zwykle nieco szybciej i bardziej sztywnieje. Polecana szczególnie dla osób z miękką wodą lub suszarką bębnową.

Podział formowanek ze względu na materiał zewnętrzny:

Formowanki z printem – wzorzyste desenie na formowankach sugerują zwykle, że materiałem zewnętrznym jest bawełna z dodatkiem elastanu. Są piękne i wspaniale zdobią pupy naszych dzieci, ale posiadają też kilka wad. Po pierwsze, materiał zewnętrzny i wewnętrzny często wykurcza się w różnym stopniu, a co za tym idzie – po kilku praniach formowanka zaczyna wywijać się pod brzuszkiem czy na udkach. Po drugie, ze względu na print zalecana temperatura prania to najczęściej 40ºC. Nie jest to uciążliwe, jeśli zwykle pierzemy w tej temperaturze. Jednak jeśli nie – musimy liczyć się z opcją prania formowanek osobno lub z ryzykiem wyblaknięcia kolorów. Obie wady stanowią minus jedynie estetyczny i nie wpływają znacząco na użytkowanie pieluszki.
Formowanki jednokolorowe – najczęściej wykonane z jednego typu materiału, z którego uszyte są zarówno warstwy wewnętrzne i zewnętrzne pieluszki. Takie formowanki zwykle są po prostu białe. Plusem jest to, że materiał wykurcza się w takim samym stopniu we wszystkich warstwach, więc nie tracą one na swej urodzie już po kilku praniach. Zazwyczaj też dozwolone jest pranie ich w 60ºC. Istnieją także formowanki, których warstwa zewnętrzna składa się z weluru. Zwykle zawiera on w sobie dodatek elastanu, który sprawia, że pieluszka jest bardziej elastyczna, lepiej pracuje, a w przypadku formowanki-kieszonki – łatwiej jest włożyć wkład do środka. Welur jest materiałem dość trwałym, nie kurczy się mocno w praniu, długo pozostaje miękki, choć po pewnym czasie sztywnieje.
Formowanki z panelem pul – formowanki, które największym powodzeniem cieszą się latem, choć nie tylko. Naszyty panel pul to dodatkowa powłoka (nie zastępuje on żadnej warstwy chłonnej), a więc pieluszka nie traci swoich podstawowych walorów. Nie jest to wariant tak szczelny jak pieluszki pulowe, ale świetnie sprawdza się w największe upały. Chłonność formowanki wystarcza, by zmienić pieluszkę na czas i nie doprowadzić do przecieku, a pupa dziecka ma zapewnioną sporą ilość powietrza. Formowanki z panelem pul sprawdzają się również w nocy. Panel PUL chroni przed natychmiastowym wydostaniem się wilgoci na zewnątrz i pomaga pieluszce lepiej rozprowadzić mocz na całej swojej powierzchni.